بررسی کامل علت فرار ملکه از کندو برای زنبورداران

پیشنهاد می شود قبل از اینکه علت فرار ملکه از کندو را توضیح دهیم اگر علاقه مند هستید به زنبور کارنیکا به این صفحه و برای اطلاعیه از قیمت کندو عسل با ملکه به این صفحه مراجعه کنید.

 

مهم‌ترین دلایل محیطی و غذایی فرار ملکه

وقتی شرایط داخل کندو از تعادل خارج می‌شود، زنبورها خیلی سریع واکنش نشان می‌دهند. در چنین مواقعی، علت فرار ملکه از کندو معمولاً به عواملی مثل شلوغی بیش از حد، کمبود منابع غذایی یا برهم خوردن آرامش کلونی برمی‌گردد. زنبورها وقتی احساس کنند بقا در خطر است، همه با هم تصمیم می‌گیرند کندو را ترک کنند و محیط امن‌تری بسازند.

وجود دشمن داخل کندو و استرس شدید

امنیت اولین شرط بقاست. اگر کندو توسط موجودات مزاحم تسخیر شود، کلونی ناچار به ترک آن است:

• آفات داخلی: حمله شدید آفاتی مانند مورچه‌ها، بید موم یا سوسک کندو که منجر به آلودگی و کپک شود، باعث می‌شود ملکه و کارگر ها احساس کنند "اینجا امن نیست" و فرار را انتخاب کنند.
• مزاحمت زنبوردار: باز و بسته کردن مداوم کندو، تکان دادن قاب‌ها یا استفاده زیاد از دودزن، استرس شدیدی به زنبورها وارد می‌کند. این شرایط ناآرام می‌تواند نظم داخلی کندو را برهم بزند و در نهایت باعث شود ملکه محل را ترک کند و کلونی به حالت فرار برود.

گرمای بیش از حد و تهویه ضعیف

کندو باید یک دمای متعادل داشته باشد؛ اگر دما از حد تحمل فراتر رود، زنبورها فرار می‌کنند:

• دمای بالا: اگر تهویه کندو مناسب نباشد، کندوهای تیره زیر نور مستقیم خورشید قرار بگیرند یا تراکم جمعیت بیش از حد شود، دمای داخلی به‌طور قابل‌توجهی بالا می‌رود. وقتی گرما از حد تحمل زنبورها خارج شود، کلونی برای جلوگیری از آسیب، فرار از کندو را انتخاب می‌کند.
• رطوبت و تهویه: تهویه ضعیف علاوه بر گرما، باعث افزایش رطوبت و کپک‌زدگی هم می‌شود که خود دلیل دیگری برای ناامنی محیط است.

کمبود غذا یا قحطی شهد منطقه

بحران غذایی یکی از دلایل مهم و رایج فرار کلونی است.

• خشکسالی و قحطی: در دوره‌های خشکسالی یا زمانی که پوشش گیاهی منطقه کاهش می‌یابد، ذخایر شهد و گرده خیلی زود تمام می‌شود و کندو با کمبود شدید منابع روبه‌رو می‌شود.
• برداشت نادرست: اگر زنبوردار برداشت عسل را بیش از حد انجام دهد و ذخیره کافی برای ادامه بقا باقی نماند، کلونی وضعیت را غیرقابل‌قبول تشخیص می‌دهد و تصمیم می‌گیرد محل دیگری را برای ادامه زندگی انتخاب کند.

تفاوت فرار ملکه با بچه‌دهی و راهکارهای پیشگیری

زنبورداران برای جلوگیری از مشکلات کلونی باید بدانند علت فرار ملکه از کندو چیست و بتوانند فرار ملکه (Absconding) را از بچه‌دهی (Swarming) تشخیص دهند تا مدیریت به صورت صحیح انجام شود.

فرار در برابر بچه‌دهی

گرچه در هر دو حالت ملکه همراه بخشی از زنبورها کندو را ترک می‌کند، اما تفاوت‌ها کلیدی هستند.

• فرار ملکه: فرار، ترک کامل و همیشگی کندو است. کل کلونی همراه ملکه می‌رود و عملاً داخل کندو هیچ چیز نمی‌ماند، حتی لاروهای تازه. این اتفاق به دلیل استرس، آلودگی یا قحطی رخ می‌دهد و یک اقدام دفاعی است.
• بچه‌دهی: بچه‌دهی یک فرآیند طبیعی برای تکثیر کلونی است. در این حالت، بخشی از زنبورها همراه ملکه قدیمی کندو را ترک می‌کنند و نکته مهم این است که در کندو اصلی، ملکه جدید یا سلول‌های ملکه باقی می‌ماند تا چرخه زندگی کلونی ادامه پیدا کند.

چگونه از فرار ملکه جلوگیری کنیم؟

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با مدیریت درست و کاهش عوامل استرس‌زا، می‌توان خطر علت فرار ملکه از کندو را تا حد زیادی کاهش داد:

• مدیریت محیطی: تهویه خوب، فراهم کردن سایه مناسب در تابستان و ثابت نگه داشتن محل کندو، آرامش زنبورها را تضمین می‌کند.
• مدیریت سلامت: کنترل منظم بیماری‌ها و آفات، مخصوصا کنه واروآ، و جلوگیری از آلودگی و کپک‌زدگی باعث می‌شود کندو محیطی سالم و قابل اعتماد برای زنبورها بماند و احتمال ترک کندو توسط ملکه به حداقل برسد.
• مدیریت منابع: مدیریت غذایی مناسب در فصول کمبود شهد و جلوگیری از برداشت بیش از حد عسل، خیال زنبورها را از آینده راحت می‌کند.
• مدیریت ملکه: استفاده از ملکه جوان و باکیفیت، همراه با بازدیدهای آرام و بدون ایجاد استرس، باعث حفظ فرمون ملکه و انسجام کلونی می‌شود و از بروز رفتارهای ناپایدار مانند فرار جلوگیری می‌کند.

نتیجه گیری

 دربالا علت فرار ملکه از کندو را به شما توضیح دادیم، فرار ملکه (Absconding) در اثر استرس‌های جدی نظیر گرمای زیاد، کمبود غذا، آلودگی یا بیماری‌ها رخ می‌دهد. علت فرار ملکه از کندو همیشه ریشه در سوء مدیریت دارد؛ با تهویه مناسب، کنترل واروآ و بازدیدهای آرام می‌توانید از آن جلوگیری کنید.