اضطراب در کودکان؛ 11 نشانه مهم که والدین نباید نادیده بگیرند!
اضطراب در کودکان ممکن است در بلندمدت به مشکلات عمیق‌تری مانند افسردگی، اختلالات یادگیری، کاهش اعتماد‌به‌نفس، افت تحصیلی، گوشه‌گیری شدید و انزوای اجتماعی منجر شود. برخلاف تصور برخی والدین، این مشکلات با بزرگ شدن خودبه‌خود برطرف نمی‌شوند؛ بلکه اگر به‌موقع تشخیص داده شده و با کمک متخصص درمان شوند، کودک می‌تواند آینده‌ای سالم و شاد را تجربه کند. در ادامه به 11 نشانه‌ی مهم اضطراب می‌پردازیم و شما را برای رفع مشکل راهنمایی می‌کنیم.
اضطراب در کودکان چیست و چه تفاوتی با ترس دارد؟
اضطراب احساسی درونی است که از ترس، نگرانی یا فشار روانی سرچشمه می‌گیرد. برخلاف ترس که واکنشی مستقیم و قابل‌تشخیص به یک عامل خارجی مانند صدای ناگهانی یا حیوان خطرناک است، اضطراب اغلب بدون تهدید آشکار ایجاد می‌شود. برای مثال، کودکی که از رفتن به مدرسه دچار نگرانی می‌شود، ممکن است از دل‌درد یا حالت تهوع شکایت کند؛ درحالی‌که هیچ دلیل پزشکی مشخصی برای این علائم وجود ندارد. در چنین شرایطی، آشوب درونی خود را از راه نشانه‌های جسمی یا رفتاری نشان می‌دهد و والدین ممکن است آن را به‌اشتباه بهانه‌گیری یا لج‌بازی تلقی کنند.
در واقع, بدن ما در مواجهه با موقعیت‌های دشوار وارد حالت آماده‌باش می‌شود. این واکنش که به آن «استرس» گفته می‌شود، می‌تواند شامل نشانه‌هایی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق، یا بی‌قراری باشد. استرس موقتی است و پس از پایان موقعیت برطرف می‌شود. اگر تنش به‌صورت مداوم و بی‌وقفه ادامه یابد، تبدیل به اضطراب می‌شود؛ حالتی آزاردهنده که تمرکز فرد را مختل کرده، خواب را دچار مشکل می‌کند و انجام امور روزمره را دشوار می‌سازد.
چرا اضطراب در کودکان افزایش پیدا کرده است؟
اضطراب در کودکان به‌دلایل مختلفی افزایش پیدا کرده است که بخشی از آن از سبک زندگی امروز ناشی می‌شود.
فشارهای آموزشی و انتظارات بالا
این مسئله می‌تواند ناشی از رقابت شدید در مدرسه، تکالیف سنگین، آزمون‌های مکرر و مقایسه شدن با دیگران باشد.
تغییرات خانوادگی
طلاق، مهاجرت، تولد خواهر یا برادر جدید، بیماری اعضای خانواده، یا حتی جابه‌جایی محل زندگی و رفتن به مدرسه‌ی جدید می‌تواند احساس ناامنی و نگرانی ایجاد کند.
تجربه‌ی تنبیه یا انتقاد مداوم
کودکانی که مدام سرزنش یا تحقیر می‌شوند، احساس بی‌ارزشی کرده و مضطرب می‌شوند.
التهاب و بی‌قراری والدین
این وضعیت ناخوشایند می‌تواند نتیجه‌ی الگوی رفتاری غلط والدین باشد. مادر یا پدر مضطرب ممکن است احساس خود را به فرزندش منتقل کند و کودک به این طریق رفتارهای آن‌ها را درونی می‌سازد.
وسایل ارتباطی و شبکه‌های مجازی
استفاده‌ی بیش از حد از موبایل و دسترسی بدون نظارت به محتوای نامناسب در اینترنت، این مشکل را تشدید می‌کند. کودکانی که ساعت‌های زیادی را در دنیای مجازی سپری می‌کنند، درک کم‌تری از روابط اجتماعی واقعی دارند و ممکن است بیشتر احساس تنهایی کنند و مضطرب شوند.
۱۱ نشانه‌ی پنهان اضطراب در کودکان که اغلب نادیده گرفته می‌شوند
بسیاری از نشانه‌های اضطراب در کودکان پنهان هستند و والدین به‌راحتی آن‌ها را با لج‌بازی یا تنبلی اشتباه می‌گیرند. اگر برخی از این علائم را در فرزندتان مشاهده کردید، بهتر است برای ارزیابی دقیق‌تر به یک مرکز تخصصی مانند روان‌تحیلی ایرانیان مراجعه کرده و با روان‌شناس کودک مشورت کنید. هرچقدر مداخله زودتر انجام شود، احتمال بهبود سریع‌تر و پایدارتر وجود دارد.
شکایت‌های مداوم از دل‌درد یا سردرد
کودکی که اغلب از دردهای بدنی مثل دل‌درد یا سردرد شکایت می‌کند، ممکن است در واقع دچار اضطراب باشد؛ به‌ویژه اگر هیچ علت پزشکی خاصی برای درد وجود نداشته باشد.
شب‌ادراری پس از آموزش کامل کنترل ادرار
کودک مضطرب ممکن است دچار شب‌ادراری شود؛ حتی اگر پیش‌تر آموزش دیده و کنترل ادرار داشته باشد.
گریه‌ی بی‌دلیل قبل از مدرسه یا مهدکودک
کودکی که صبح‌ها بدون دلیل خاصی گریه می‌کند یا تمایلی به ترک خانه ندارد، احتمال دارد که با اضطراب روبه‌رو باشد. ممکن است ترس از جدایی، شکست، طرد شدن، یا قضاوت دیگران عامل این مسئله باشد.
جویدن ناخن یا کندن پوست لب یا اطراف ناخن‌ها
این عادت‌ها اغلب به‌عنوان روش‌هایی برای کنترل التهاب درونی شناخته می‌شوند و به‌صورت ناخودآگاه انجام می‌گیرند.
ترس‌های غیرمنطقی
اضطراب در کودکان گاهی به‌شکل فوبیا ظاهر می‌شود؛ مثل ترس شدید از تاریکی، حیوان‌های اهلی، آسانسور یا تنهایی. این ترس‌ها ممکن است آن‌قدر شدید باشند که کودک از انجام فعالیت‌های معمولی خودداری کند.
انزوا و پرهیز از بازی با بچه‌ها
کودکی که پیش‌تر اجتماعی بوده، اما حالا به‌شکل ناگهانی از جمع دوری می‌کند یا ترجیح می‌دهد تنها بازی کند، ممکن است دچار اضطراب اجتماعی شده باشد.
سکوت انتخابی در موقعیت‌های خاص
بعضی کودکان در خانه پرحرف و راحت هستند، ولی در مدرسه یا جمع‌های غریبه به‌طور کامل ساکت می‌شوند. این می‌تواند نشانه‌ای از التهاب درونی باشد.
بی‌خوابی یا کابوس‌های مکرر
این وضعیت می‌تواند باعث شود کودک در خوابیدن مشکل داشته باشد یا شب‌ها با وحشت از خواب بیدار شود.
احساس خجالت مفرط یا ترس از قضاوت دیگران
اگر کودک همیشه نگران این است که دیگران در مورد او چه فکر می‌کنند، یا از اشتباه کردن می‌ترسد، این نیز می‌تواند نشانه‌ی اضطراب پنهان باشد.
افزایش تحریک‌پذیری و عصبانیت
این مسئله همیشه به‌شکل سکوت یا غم ظاهر نمی‌شود. گاهی کودک زود از کوره در می‌رود و با کوچک‌ترین محرک‌ها ناراحت می‌شود.
تمرکز ضعیف یا حواس‌پرتی شدید در مدرسه
این آشوب ذهنی می‌تواند تمرکز ذهنی کودک را مختل کند و باعث افت تحصیلی او شود.
بهترین مرکز برای درمان اضطراب کودکان در تهران
درصورتی‌که به دنبال مشاوره‌ی تخصصی برای تشخیص و درمان اضطراب در کودکان هستید، مرکز روان‌تحلیلی ایرانیان با حضور روان‌شناسان کودک باتجربه، آماده‌ی راهنمایی و کمک به شماست. در این مرکز، تمرکز اصلی بر درک عمیق احساسات کودک، ایجاد محیط امن روانی و ارائه‌ی روش‌های نوین مانند بازی‌درمانی و هنر‌درمانی است.
سخن نهایی
اضطراب در کودکان مشکلی رایج اما پنهان است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند اثراتی بلندمدت بر رشد هیجانی، رفتاری و تحصیلی آن‌ها بگذارد. نشانه‌هایی مانند سردرد یا دل‌درد بی‌دلیل، شب‌ادراری، ترس‌های غیرمنطقی یا جویدن ناخن، زنگ خطرهایی هستند که نباید از کنارشان به‌سادگی گذشت. اگر 11 نشانه‌ی پنهان را که در این مطلب بررسی شد، در فرزند خود مشاهده کردید، قدم اول را برای درمان بردارید و به یک مرکز مشاوره‌ی مطمئن مراجعه کنید.
شما در مرکز روان‌تحلیلی ایرانیان به کادری مجرب و روش‌های علمی برای درمان فرزند خود دسترسی خواهید داشت.
ارسال دیدگاه